W ostatnim czasie zdecydowanie zaniedbałam bloga, ale nie porzuciłam pisania o Berlinie. Już dzisiaj startuje w Empiku online przedsprzedaż mojej książki TAKI JEST BERLIN. O mieście kontrastów i ciągłych zmian (szczegóły poniżej). W trakcie pracy nad nią zmierzyłam się z ogromną ilością materiałów o mieście. Na Instagramie opublikowałam niedawno zdjęcie podobne do tego poniżej. Moja berlińska kolekcja wywołała wówczas duże zainteresowanie, choć to nie wszystko co mam, bo wiele tytułów posiadam w wersji e-bookowej. Które książki o Berlinie naprawdę warto przeczytać?
Moja kolekcja książek o Berlinie
Na blogu zrobiłam już kiedyś zestawienie berlińskich książek i filmów w tym poście, ale jedynie w formie listy tytułów, bez dodatkowego komentarza. Ponieważ udało mi się przeprawić przez większość z nich, wybrałam więc te, które moim zdaniem, są najlepsze i najciekawsze.
► KSIĄŻKI O BERLINIE
Lessour Théo, Berlin Sampler. From Cabaret to Techno: 1904–
2012, a century of Berlin music, Ollendorff Verlag, Berlin
2012
To dla mnie bardzo ważna książka, traktująca o historii muzyki w Berlinie. Muzyka tworzy berlińską tożsamość. Nie da się mówić o dzisiejszym Berlinie bez poruszenia tematu muzyki. Ona bowiem trwale odcisnęła swoje piętno na miejskim krajobrazie. Nie jest to jednak nudny, nerdowy wykład akademicki, ale wnikliwa, nieraz zabawna przeprawa przez dzieje berlińskiej muzyki od 1904 roku. Dla mnie szczególnie interesujące są trzecia i czwarta część książki, w których dowiadujemy się o rozwoju „A-Musik" (określenie autora) i Techno. Co ciekawe, autor książki nie jest Niemcem, ale Francuzem, który zechciał zmierzyć się z ogromną ilością materiałów archiwalnych, aby stworzyć dla nas tę wyjątkową pracę. Obowiązkowa lektura dla każdego fana muzyki elektornicznej!
Denk Felix, von Thülen Sven, Der Klang der Familie. Berlin. Techno und die Wende, Suhrkamp, Berlin 2014
Po upadku muru berlińskiego niewykorzystane tereny i budynki zostały na nowo zagospodarowane. Powstały kluby, galerie, pracownie i studia – czasem tylko na kilka tygodni. Wkrótce Berlin stał się epicentrum nowej kultury, przyciągającym tysiące fanów z całego świata, dzięki klubom takim jak Tresor i E-Werk. Wśród ówczesnych imprezowiczów są pisarze, artyści, fotograficy i projektanci.
Książka to zbiór luźnych rozmów z DJ-ami, właścicielami klubów, producentami muzycznymi, bramkarzami i innymi postaciami ze sceny, tworzącymi rodzaj rodziny (niem. Familie), propagującej nowoczesny, industrialny dzwięk (niem. Klang).
Rapp Tobias, Lost und Sound. Berlin, Techno und der Easy Jet Set, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2009
To była moja pierwsza książka, którą udało mi się w całości przeczytać po niemiecku. Mam do niej szczególny sentyment, bo to dzięki niej zapoznałam się „w teorii" z zagadnieniami dotyczącymi berlińskiej sceny klubowej. Z perspektywy czasu i po ponownym przeczytaniu, mogę stwierdzić, że jest dość chaotyczna, zwłaszcza narracyjnie, natomiast na pewno jest ważną pozycją dla tych, którzy poszukują informacji o rozwoju klubów i życiu nocnym (także w wymiarze dziennym) w Berlinie. Autor wskazuje na ważne zjawiska, takie jak rozwój tzw. „Partymeile", czy technoturyści i pisze o charakterystycznym sposobie imprezowania w mieście — tak jakby nie miało być jutra. Książkę znam tylko w wersji oryginalnej, ale jest dostępna też w języku polskim. Jednak to polskie tłumaczenie jest dość słabe, choć nie miałam okazji w całości tego zweryfikować, a jedynie we fragmentach.
Berlin Heartbeats: Stories from the wild years, 1900–present, pod
red. Anke Fesel i Chrisa Kellera, Suhrkamp Nova, Berlin
2017
Klaus Biesenbach, Dimitri Hegemann, Sven Marquardt czy Ben de Biel – to niektóre z nazwisk, które trzeba poznać, aby zrozumieć Berlin po upadku muru i procesy związane z kształtowaniem się lokalnej sceny muzyczno-kulturalnej. Jest to świetny zbiór fotoreportaży i prywatnych berlińskich historii. Berlin Heartbeats to jedna z moich ulubionych książek o Berlinie. Wydana jest w języku niemieckim i angielskim.
Scheffler Karl, Berlin. Ein Stadtschicksal, Suhrkamp Verlag,
Berlin 2015
Książka od której trzeba zacząć, aby zrozumieć dzisiejszy Berlin. Choć opublikowana została w 1910 roku, zachowuje niezwykłą aktualność. To Scheffler powiedział te słynne słowa, że Berlin „wciąż się staje, ale nigdy nie jest". Nie można się z tym nie zgodzić. Scheffler to wnikliwy i krytyczny obserwator berlińskiej rzeczywistości. Wiele jego uwag ma bardzo uniwersalny charakter i pasuje nawet do współczesnego wizerunku miasta.
Bardzo dobrze napisana książka historyczna o Berlinie, od średniowiecza do współczesności. Jak twierdzi jej autor, Berlin od zawsze był miastem na krawędzi – geograficznie, kulturowo, politycznie i moralnie. Wielkie ruchy, które wstrząsnęły Europą, od reformacji po marksizm, wywodzą się z berlińskich ulic. Wieloletnia stolica Prus i dynastii Hohenzollernów nigdy, paradoksalnie, nie była miastem pruskim. Zamiast tego zawsze była miastem imigrantów, miastem, które przyjmuje wszystkich i zmienia ich w berlińczyków. Mówi się, że typowy berlińczyk to ktoś, kto właśnie przyjechał na dworzec. Książka będzie ciekawą lekturą zarówno dla tych którzy już coś wiedzą o mieście, jak i tych mniej zorientowanych.
Gruppe Panther & Co. (Hg.), Rebellisches Berlin. Expeditionen in die untergründige Stadt, Assoziation A, Berlin / Hamburg 2021
Ta rebeliancka książka zawiera szeroki wybór tekstów, które odzwierciedlają różnorodność berlińskiej historii ruchu oporu. Opowiada o rewolucjach, strajkach i protestach przeciwko pierwszej wojnie światowej, a także o dzisiejszych walkach antymilitarnych, o buncie 1968 roku, squattersach po zachodniej i wschodniej stronie miasta w latach przed i po updku muru, o antyfaszystowskich akcjach przeciwko prawicowemu radykalizmowi i walce o mieszkania, niższe czynsze i przeciwko gentryfikacji.
► KSIĄŻKI Z BERLINEM W TLE
F. Christiane, Wir Kinder vom Bahnhof Zoo, Carlsen Verlag,
Hamburg 2011
Nie ma bardziej poruszającej historii z życia wziętej, osadzonej w Berlinie, niż ta o Christianie F. z berlińskiego Gropiusstadt. Jest to pierwszoosobowa narracja stworzona na podstawie zeznań młodej dziewczyny, która w latach siedemdziesiątych przeprowadzła się z rodzicami do Berlina i już jako trzynastolatka popadła w narkomanię. Ciągła potrzeba zbierania pieniędzy na heroinę popchała ją w kierunku prostytucji. Na podstawie tej bestsellerowej książki powstał kultowy film o tym samym tytule. Pozycja obowiązkowa!
Oskamp Katja, Marzahn, mon amour: Geschichten einer Fußpflegerin, Hanser Berlin, Berlin 2019
Marzahn to największa, blokowa dzielnica Berlina. Właśnie tam zrezygnowana pisarka Katja Oskamp zaczęła pracę jako podolożka. W trakcie wykonywanych zabiegów pielęgnacyjnych autorka poznaje historie swoich pacjentów. Są to zwykłożyciowe, codzienne opowieści o ludziach, którym nikt dzisiaj nie poświęciłby uwagi. A jednak Oskamp wyciąga je na światło dzienne i czyni niezwykle ciakawymi.
Henkel Calla, Other People's Clothes, Sceptre, London 2022
Berliński kryminał, od którego nie można się oderwać. Dwie amerykańskie studentki rozpoczynają wymianę w Berlinie. Wynajmują mieszkanie od autorki kryminałów, której powieści niebezpiecznie przypominają dawne historie kryminalne. Życie dziewczyn w niemieckiej stolicy zamienia się w nieustającą zabawę, jednak bez szczęśliwego zakończenia. Dalej już nie spoileruję, ale polecam!
Nagelschmidt Thorsten, Arbeit, FISCHER Taschenbuch,
Berlin 2022
Świetna powieść społeczno-obyczajowa o wszystkich tych, którzy w nocy nie śpią, wykonując swoją pracę, podczas gdy studenci, turyści i raverzy imprezują. To ułamek berlińskiego nocnego życia, którego doświadczanie może skłonić do zadania sobie pytania: czyim kosztem żyje miasto, które zawsze chce być młode? Dla kogo to wciąż oznacza jeszcze wolność, a kto tak naprawdę później sprząta ten cały brud?
Mur. 12 kawałków o Berlinie, pod red. Agnieszki Wójcińskiej,
Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2015
Na sam koniec polski akcent. 12 polskich i niemieckich reporterów zgłębia temat berlińskiego muru, podziału miasta i w ogóle rozłamu Europy. Mój ulubiony fragment to ten napisany przez Kaję Puto i Ziemowita Szczerka o właścicielce nieistniejącej już Café Warschau na Neuköllnie. Podobnych historii jest cała masa. Dobrze, że niektóre zostały spisane i wydane w formie książki. Mimo że muru już nie ma, jego obecność trwale odznaczyła się na historii miasta i jego mieszkańców, o czym też więcej piszę w mojej książce.
---------------------------------------------------------------------
ZAMÓW MOJĄ KSIĄŻKĘ W EMPIKU online, albo kup w księgarniach stacjonarnych od 10 maja 2023 roku. Więcej informacji w moich kanałach społecznościowych.
Okładkę książki wykonał Adam Kosik.
Brak komentarzy